Kimyasallar günlük hayatımızın vazgeçilmez parçalarından biridir. Ölümcül bir silahmış gibi yaklaşılan kimyasallar aslında kullanım şekillerine uygun olarak kullanıldıklarında zarardan çok fayda sağlamaktadır. Örneğin halıya döktüğünüz bir çay lekesini sadece su ile çıkartmak oldukça zor iken, temizleyici bir kimyasal kullanmak işinizi oldukça kolaylaştırır. Bu yazımızda kesinlikle karıştırılmaması gereken kimyasallardan bahsedeceğiz.
1. Çamaşır Suyu + Amonyak = Toksik Kloramin Buharı
Çamaşır suyu hemen hemen herkesin evinde bulundurduğu ve sıklıkla temizlik amacıyla kullanılan bir kimyasaldır. Sanayide ağartıcı olarak kullanılan çamaşır suyu amonyak ile kesinlikle karıştırılmamalıdır. Aksi durumda, bu karışım sonucunda toksik kloramin buharları tepkimeye girer ve yeterli miktarda amonyak var ise zehirli hidrazinin oluşumuna yol açabilirler.
Etkileri: Kloramin buharı, gözleri ve solunum sisteminde yanma hissi oluşturur. Hidrazin, toksik olmasının yanı sıra patlayıcı riski taşımaktadır. Kalınan maruziyete ve şiddete göre ölümle sonuçlanması mümkündür.
2. Çamaşır Suyu + Tuvalet İspirtosu( İzopropil Alkol) = Toksik Kloroform
Evlerde kullanılan çamaşır suyundaki sodyum hipoklorit, kloroform üretmek için etanol veya izopropanol ile reaksiyona girer. Bu tepkime sonucunda , zararlı diğer bileşiklerin oluşması da mümkündür, bunlar; kloroaseton, dikloroaseton ve hidroklorik asittir.
Etkileri: Kloroform, yeterli miktarda kloroform solumak aşırı derecede rahatsızlık hissi oluşturur ve bu da temiz hava almanızı engeller. Çok fazla solumak ölümcül olabilir.
Hidroklorik asit, kimyasal yanık oluşumuna, organlarda kalıcı hasara ve hatta uzun süreli maruziyetler sonucunda ileri yaşlarda kansere ve diğer hastalıklara yol açabilir.
3. Çamaşır Suyu + Sirke = Zehirli Klor Gazı
Özellikle evde fazla vakit geçiren kişilerde temizliğe karşı daha hassas bir yaklaşım oluyor. Bu nedenle lekeyi çıkartmak veya daha temiz bir sonuç için çamaşır suyunun gücünü arttırdığını düşünerek sirke ilavesi yapıyorlar. Bu oldukça yanlış bir fikir çünkü bu iki maddenin tepkimesi sonucunda klor gazı oluşuyor. Ayrıca, sadece sirke(zayıf asetik asit) değil limon gibi evlerde rahatlıkla bulunan diğer asitleri veya klozet temizleyicileri gibi maddeleri çamaşır suyu ile karıştırmaktan kesinlikle kaçının .
Etkileri: Klor gazı, cilde, mukoza zarlarına ve solunum sistemine zarar verir. En az maruziyet durumunda, öksürüğe, gözlerde, burunda ve ağızda tahrişe neden olur. Kimyasal yanık oluşturabilir ve yüksek konsantrasyonuna maruz kalınır ve temiz hava alınmazsa ölümcül olabilir.
4. Sirke + Peroksit = Perasetik Asit
Sirke (zayıf asetik asit) hidrojen peroksit ile reaksiyon vererek perasetik asit üretir. Ortaya çıkan kimyasal öncekinden daha güçlü bir dezenfektandır, ancak aynı zamanda aşındırıcıdır, bu karışım nispeten daha güvenilir olan kimyasallarını tehlikeli bir hale dönüştürmenize neden olur.
Etkileri: Perasetik asit, gözleri ve burnu tahriş edebilir ve kimyasal yanık oluşmasına neden olabilir.
5. Peroksit + Kına Saç Boyası = Saç Kabusu
Özellikle kadınlar saç boyama konusunda oldukça isteklilerdir. İstediği renk tonuna kavuşmak için pek çok kuaföre başvurular. Ancak evde kendi imkanlarıyla saçlarını boyayan kişilerde vardır. Gerekli eğitimi aldıkları için kuaförlerde bu risk daha az ancak evde saçma boyarken kimyasalları karıştırmak oldukça riskli olabilir. Saç boyası paketlerinde, saçınıza önceden saç kınası yaptıysanız saç boyasını kullanmamanız konusunda sizi uyarır. Benzer şekilde, saç kınası paketlerinde de ticari bir boya kullanımına karşı uyarılar mevcuttur. Peki bu uyarılar neden var? Kırmızı renkli kına dışındaki kına ürünleri, sadece öğütülmüş bitki maddelerini değil, metalik tuzlar da içerir. Metal, cilt reaksiyonuna neden olabilir, yanık oluşturabilir, saç dökülmesine neden olabilir. Ayrıca kalan saçların hidrojen peroksit ile ekzotermik olarak reaksiyona girmesine neden olarak korkunç bir öngörülemeyen renk oluşturur.
Etkileri: Peroksit, saçı mevcut renginden temizler, böylece yeni bir renk eklemek daha kolay olur. Metal tuzları ile reaksiyona girdiğinde (normalde saçta bulunmaz), onları oksitler. Ancak öncesinde saç kınası varsa bu saçın zarar görmesine neden olur. En iyi ihtimalle, kuru, hasarlı, tuhaf renkli saçlarınız olabilir ve daha kötüsü saçlarınızın tamamını kaybedebilirsiniz.
6. Karbonat + Sirke = Çoğunlukla Su
Bu karışımdan önce bahsedilen kimyasal karışımlar toksik bir ürün üretmek için birleştirilirken, kabartma tozu ve sirkeyi karıştırmak size etkisiz bir ürün verir. Yani temizlik amacıyla bu kimyasalları birleştirirseniz ne yazık ki pek verimli bir sonuç elde edemezsiniz.
Etkileri: Karbonat (sodyum bikarbonat) sirke (zayıf asetik asit) ile tepkimeye girerek karbondioksit gazı, sodyum asetat ve çoğunlukla su üretir. Pek fazla zararlı bir etkisi olmasa da faydalı olduğu söylenemez.
7. AHA / Glikolik Asit + Retinol = Mali zarar
Yüzdeki ince çizgilerin ve kırışıklıkların görünümünü azaltmak için kullanılan cilt bakım ürünleri arasında alfa-hidroksi asitler (AHA’lar), glikolik asit ve retinol bulunur. Bu ürünlerin karışımı cildi kırışıksız hale getirmez. Hatta, asitler retinolün etkinliğini azaltır.
Etkileri: Cilt bakım ürünleri verimli olabilmek adına en uygun pH aralığında çalışır . Ürünleri karıştırıldığında, cilt bakımı için en uygun olan ph aralığı değiştirerek ürünler etkisiz hale getirilmiş olur. En iyi ihtimalle AHA ve glikolik asit ciltteki ölü deriyi yumuşatır, ancak retinol etkinlik gösteremez. Ancak daha hassas ciltlerde, cilt tahrişine ve hassasiyetine neden olur. İki farklı cilt bakım ürününü de kullanmak istiyorsanız, diğerini uygulamadan önce birinin tamamen emilmesi için zaman tanıyın.
Hazırlayan: Rabiye Baştürk
Kaynak: 1 (Erişim: 01 Haziran 2020)
