Özkütle (Yoğunluk) Nasıl Bulunur

  • Nisan 24, 2020

Özkütle (yoğunluk), bir maddenin birim hacmindeki madde miktarı demektir. Birimi g/cm³ olan özkütle, sorularda karşımıza “d” harfi ile çıkar.

Maddeler için ayırt edici bir özelliktir. Aynı sıcaklık ve basınç altında iki farklı maddenin özkütlesi aynı olamaz. Bir maddenin özkütlesini bulabilmek için kütlesine (m) ve hacmine (V) ihtiyacımız var. Kütlesini bulmak için eşit kollu terazi ya da dijital tartı kullanabiliriz.

Formülü aklında tutamıyorsan şöyle dene:

“D”ede “M”uzu “Böl” “V”er

Küp, piramit, koni ve silindir gibi bazı cisimler düzgün bir yapıya sahiptir ve hacimleri kolay hesaplanabilir. Bu cisimlerin hacimlerini hesaplarken kullanılan formüller vardır. Bu formüllere aşağıda yer vereceğim.

Düzgün olmayan cisimlerin ise öncelikle hacimlerini bulmamız gerekiyor. Sonrasında özkütlelerini hesaplayabiliriz.

Örn: Silindirin Hacmi Nasıl Bulunur? yazısını okuyarak silindir hacmini hesaplamayı öğrenebilirsiniz.

1. Düzgün cisimlerin özkütlesi nasıl bulunur?

  • Düzgün cisimlerin hacmini bulduktan sonra özkütle hesaplaması çok kolaydır.
  • Tek yapmanız gereken kütleyi hacme bölmek…
  • Önemli olan şey şudur: Kütle gram cinsinden olmalı, hacim ise cm³.
  • Bazı düzgün (geometrik) cisimlerin hacimlerine bakalım:

Örnek:

Kütlesi 1200 g olan küp şeklindeki bir cismin bir ayrıtı (a) 10 cm’dir. Bu cismin özkütlesini bulun.

Çözüm:

Soru bize cismin kütlesini vermiş; m = 1200 g

Cisim küp olduğuna göre; V = a³ = 10 . 10 . 10 = 1000 cm³
(bulamadıysan yukarıdaki formülde küpün hacmine bir daha bak)

d = m / V formülünde yerine koyduğumuzda

d = 1200 g / 1000 cm³

d = 1,2 g/cm³

2. Düzgün olmayan cisimlerin özkütlesi nasıl bulunur?

???

  • Düzgün olmayan cisimlerin hacmini bulduktan sonra yine özkütle hesaplaması çok kolaydır.
  • Tek yapmanız gereken kütleyi hacme bölmek… Önemli olan şey şudur: Kütle gram cinsinden olmalı, hacim ise cm³.
  • Bazen mL olarak karşılaşabilirsin. Bilmen gereken şey şu: 1 mL = 1 cm³
  • Burada sıkıntılı durum hacmi bulmak.
  • Bunun için genelde dereceli silindir kullanılır.

Örnek:

Bahçeden bulduğu taşın özkütlesini ölçmek isteyen Nil, 200 mL su alabilen bir dereceli silindire 100 mL su koyuyor. Taşı suyun içine bırakan Nil, son hacmi 180 mL olarak kaydediyor. Taşın kütlesi 360 g olduğuna göre, özkütlesi ne olmalıdır? (1 mL = 1 cm³ olduğunu yukarıda söylemiştik)

Çözüm:

Zor gibi görünen çok kolay bir soru.
100 mL su olan bir kaba taşı koyduktan sonra 180 mL olduğunu görüyorsak, içine koyduğumuz taşın hacmi 80 mL olur. Taşın kütlesi de soruda bize 360 g olarak verilmiş. Geriye kalan tek şey bölme işlemi yapmak:

d = m / V

d= 360 g / 80 mL

d = 360 g / 80 cm³ (1 mL = 1 cm³ olduğunu yukarıda söylemiştik)

d = 4,5 g/cm³

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.