Lenf düğümleri, lenfatik sistem boyunca yer alan özel doku kitleleridir. Bu yapılar kana karışmadan önce lenf sıvısını filtreler. Lenf düğümleri, lenf damarları ve diğer lenfatik organlar dokularda sıvı birikmesini önlemeye, enfeksiyona karşı savunmaya ve vücuttaki normal kan hacmini ve basıncını korumaya yardımcı olmaktadır. Merkezi sinir sistemi (CNS) haricinde, vücudun her bölgesinde lenf düğümleri bulunabilir.
Lenf Düğümü İşlevi Nasıldır?
Lenf düğümlerinin vücutta iki ana işlevi vardır. Lenfleri filtrelerler ve bağışıklık sisteminin bağışıklık tepkisi oluşturmasına yardımcı olurlar. Lenf, kılcal kan damarlarından çıkan kan plazmasındaki berrak sıvıdır. Bu sıvı, hücreleri çevreleyen interstisyel sıvı halini alır. Lenf damarları interstisyel sıvıyı toplar ve lenf düğümlerine yönlendirir. Lenf düğümleri, kemik iliği kök hücrelerinden oluşan bağışıklık sistemi hücrelerinin lenfositlerini içerir. B ve T hücreleri, lenf düğümlerinde ve lenf dokularında bulunan lenfositlerdir. B hücresi lenfositleri, belirli bir antijenin varlığından dolayı aktive olursa antikor oluşturur. Bu antikorlar, antijenlere özgüdür. Antijen, istenmeyen madde olarak belirlenir ve diğer bağışıklık hücreleri tarafından yok edilmeye çalışılır. T hücresi lenfositleri, hücre aracılığı ile bağışıklıktan ve patojenlerin yok edilmesinden sorumludur. Lenf düğümleri, bakteriler ve virüsler gibi zararlı patojenlerin lenflerini filtreler. Düğümler hücresel atıkları, ölü hücreleri ve kanserli hücreleri filtreler. Vücudun tüm bölgelerinden süzülen lenf son olarak kalbe yakın bir kan damarı yoluyla kana geri verilir. Sıvının kana geri verilmesi, ödemi veya doku çevresinde fazla sıvı birikmesini engeller. Enfeksiyon durumlarında lenf düğümleri, patojenlerin tanımlanmasına ve yok edilmesine yardımcı olmak için kan dolaşımına lenfositleri salgılar.
Lenf Düğümü Yapısı Nasıldır?
Lenf düğümleri dokuların derinliklerinde ve vücudun belirli alanlarını boşaltan yüzeysel kümelerde bulunmaktadır. Vücutta; kasık bölgesi, koltuk altı ve servikal (boyun) bölgesinde deri yüzeyine yakın büyük lenf nodu kümeleri şeklinde bulunur. Lenf düğümleri oval veya fasulye şeklinde görünmektedir. Ayrıca bağ dokusu ile çevrilidir. Bu kalın dok düğümün kapsülünü veya diğer bir ifadeyle dış kaplamasını oluşturur. Düğümler nodüller adı verilen bölümlere ayrılmıştır. Nodüller, B hücresi ve T hücresi lenfositlerin de saklı halde bulunur. Makrofaj adı verilen enfeksiyonla savaşan diğer beyaz kan hücreleri düğümün medulla adı verilen merkezi bir bölgesinde depolanır. Büyümüş lenf düğümleri, B ve T hücresi lenfositlerinin çoğalması nedeniyle bir enfeksiyon belirtisidir. Düğümün daha geniş kavisli dış alanına giren afferent lenfatik damarlardır. Bu damarlar, lenfleri lenf düğümüne doğru yönlendirir. Lenf düğüme girdiğinde sinüs adı verilen boşluklar veya kanallar lenfleri toplar ve hilum(merkez) adı verilen bir alana taşır. Hilum, efferent lenfatik damar oluşumunu sağlayan bir düğümdeki içbükey bir alandır. Etkili lenfatik damarlar lenfleri lenf düğümünden uzaklaştırır. Filtrelenen lenf, kan dolaşımına kardiyovasküler sistem ile geri döndürülür.
Şişmiş Lenf Düğümleri Ne Anlama Gelir?
Vücut bakteriler ve virüsler gibi mikropların yol açtığı bir enfeksiyonla savaşırken bazen lenf düğümleri şişebilir ve hassaslaşabilir. Genişlemiş düğümler cilt altında topaklar olarak görünebilir. Çoğu durumda, enfeksiyon kontrol altına alındığında şişlik kaybolur. Lenf düğümlerinin şişmesine neden olabilecek diğer faktörler ise bağışıklık bozuklukları ve kanserdir.
Lenf Düğümlerinde Kanser Nasıl Oluşur?
Lenfoma, lenfatik sistemde başlayan kanseri tanımlamak için kullanılır. Bu kanser türü lenf düğümlerinde ve lenf dokularında yaşayan lenfositlerden kaynaklanır. Lenfomalar iki ana türe ayrılır; Hodgkin lenfoma ve Non-Hodgkin lenfoma (NHL). Hodgkin lenfoma vücudun hemen hemen her yerinde bulunan lenf dokusunda gelişebilir. Anormal B hücresi lenfositleri kanserli hale gelebilir ve çeşitli Hodgkin lenfomalarına dönüşebilir. Hodgkin lenfoması genel olarak vücudun üst bölgelerindeki lenf düğümlerinde başlar ve lenf damarları yoluyla vücudun diğer bölgelerindeki lenf düğümlerine yayılır. Bu kanser hücreleri sonunda kana girerek akciğer ve karaciğer gibi organlara yayılabilir. Hodgkin lenfomasının birkaç alt tipi vardır, örneğin malign lenfomadır. Malign lenfoma, Non-Hodgkin lenfoma ve Hodgkin lenfomadan daha yaygın olarak görülür. NHL, kanserli B hücresi veya T hücresi lenfositlerinden dolayı oluşabilir. Hodgkin lenfomasından çok daha fazla NHL alt tipi vardır. Lenfomanın nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte hastalığın olası gelişimi için bazı risk faktörleri bulunmaktadır. Bu faktörler; ileri yaş, belirli viral enfeksiyonlar, bağışıklık sistemini tehlikeye atan koşullar veya hastalıklar, toksik kimyasallara maruziyet ve aile geçmişidir.
Hazırlayan: Rabiye Baştürk
Kaynak: 1 (Erişim: )
