Yüzde artışının nasıl bulunacağını öğrendiğiniz zaman herhangi bir değerin eski değerinden yeni değerine geldiğinde aradaki artışı yüzdesel olarak ifade edebilmiş olursunuz. TV’yi açıp herhangi bir haberi izlediğiniz zaman, internetteki haber sitelerinde gezinirken büyük sayılarla ilgili bir artış söz konusu olduğunda değerleri duyduğunuzda gözünüz korkabilir. Ancak bunların yüzdesel artışını hesapladığınız zaman ortaya çıkan değer %1, %2’ler seviyesindeyse bu durumda aslında abartılacak bir durum olmadığını görmüş olursunuz. Yüzde artışını hesaplamak için artış miktarını bulup asıl değere bölmeli ve bunu 100 ile çarpmalısınız. İşlemin örneklerle detaylı yapılışını öğrenmek için adımları takip etmeniz yeterlidir.
İki Sayı Arasındaki Yüzde Artışını Hesaplamak
- İlk ve son değeri bir yere not alın. Her sene ödediğiniz araba sigorta priminin bu sene artış gösterdiğini öğrendiniz. Ancak yüzde kaç arttı işte bunu hesaplamaya çalışalım:
- Sigorta primi yükselmeden önce ödemeniz gereken tutar 500TL idi. İş bu bizim ilk yani başlangıç değerimizdir.
- Fiyatın artmasıyla birlikte ödeyeceğiniz tutarın 550TL olduğunu düşünelim. Bu da bizim hesaplama işlemi için son değerimiz olmuş oluyor.
- İki değer arasındaki artışı bulun. Artıştan sonraki son değerden ilk değeri çıkardığınız zaman sigorta primindeki artışı bulmuş olursunuz. Şu an için normal sayılarla hesaplama yapmaktayız, yüzde artışı için sonraki adımlarda işlem yapacağız.
- Vermiş olduğumuz sigorta primi örneğinde başlangıç değeri 500TL ile son değer de 550TL idi bu durumda artış miktarı:
- 550-500=50TL olarak bulunmuş olur.
- Sonucu ilk değere bölün. Bir sayının yüzdesel ifadesi demek aslında bir kesir elde elde etmek demektir. Örneğin bir topluluktaki öğretmenlerden bahsedilirken öğretmenlerin %10’u ifadesi kullanılıyorsa bu aslında 100 öğretmenden 10’unu ifade etmenin kısa yoludur. Yapılan şey aradaki farkın ilk değere bölünmesi ile bir kesir elde edilmesidir.
- İncelediğimiz sigorta primi örneğinden devam edecek olursak: Aradaki fark 50TL olarak bulunmuş ve ilk değer 500TL olarak verilmişti. Buradan
- 50TL/500TL=0,1.
- Buldunuğunuz sonucu 100 ile çarparak yüzde artışını bulun. Bulduğumu ifade ondalık olarak artışı ifade eder. Yüzde artışı için örnekten devam edelim:
- 0,1 x 100 =%10 olarak araç sigortası prim artışı bulunmuş olur.
Değişim Yöntemi ile Hesaplama
- İlk ve son değerinizi bir yere yazın. Bu sefer daha farklı bir örnek üzerinden gidelim. 1990 senesinde dünyanın nüfusu yaklaşık 5,3 milyar iken 2015 senesinde bu değer 7,3 milyara çıkmıştır.
- Bu soruyu yazdığımız şekilde sormayıp daha kafa karıştırıcı olacak şekilde 5.300.000.000 ve 7.300.000.000 şeklinde de yazılabilirdi. Yapacağınız şey sıfırları atıp yanına milyon, milyar vs. yazmanızdır. Böylece işlemler çok daha kolay bir hale gelmiş olacaktır.
- Son değeri başlangıç değerine bölün. Bu işlemin sonucunda bulacağınız şey ilk değerden son değere ne kadarlık bir artış olduğudur.
- 7,3 / 5,3 =1,377 ki bu da yaklaşık olarak 1,38 olarak ya da 1,4 olarak kabul edilebilir.
- Bulunan sonucu 100 ile çarpın. Bu işlemin sonucunda ilk ve son değer arasındaki yüzde karşılaştırmasını elde etmiş olacaksınız. Eğer yüzdesel artış söz konusuysa çıkacak sonuç 100’den büyük olacak, yüzdesel azalış söz konusuysa da 100’den küçük bir değer bulunmuş olacaktır.
- Örnekten devam edersek: 1,4 * 100 = %140 olarak bulunmuş olur. Buradan çıkan sonuç şu olmuş olur. 2015 senesindeki Dünya nüfusu 2009 senesindeki dünya nüfusunun %140’ıdır.
- Yüzde’den 100’ü çıkarın. Problemi bu şekilde çözdüğünüzde başlangıç değerini de %100 olarak kabul etmiş olursunuz. Ondan dolayı bulunan sonuç yüzde arışını ifade etmez. Yüzde artışını ifade edebilmesi için de yüzdesel değerden 100’ü çıkarmanız gerekmektedir.
- Örnekten devam edersek: %140-%100=%40 olarak yüzdesel artış bulunur.
- Yani 2015’deki nüfus 2009’a göre %40 artmıştır.
Sizlerin Merak Ettiği Sorular ve Cevapları
- Soru: Herhangi bir sayıyı belli bir yüzde arttırmayı nasıl öğrenebilirim?
- Cevap ilk olarak arttırmak istediğiniz yüzde değerini ondalığa çevirin. Bunu yapmak için tek yapmanız gereken şey örneğin %3 ise bu değer 3/100=0,03 işlemidir. İlk sayıyı bu ondalık değerle çarpın. Bulunan sonucu ilk değere ekleyin. Toplamın sonucu aradığınız şeydir.
