Kimyada Zayıf Asit Nedir, Örnekleri Nelerdir?

  • Eylül 22, 2020

Sulu çözelti içinde veya su içinde iyonlarına kısmen ayrışan aside zayıf asit denir. Güçlü asit ise suda iyonlarına tamamen ayrışan asittir. Zayıf bir asidin eşlenik bazı zayıf bir baz, zayıf bir bazın eşlenik asidi zayıf bir asittir. Aynı konsantrasyona sahip zayıf asitler, güçlü asitlerden daha yüksek pH değerine sahiplerdir.

Zayıf Asit Örnekleri

Kimyada Zayıf Asit Nedir, Örnekleri Nelerdir?

Güçlü asitlerden çok zayıf asitler vardır. Örnek olarak, sirke (asetik asit) ve limon suyunda (sitrik asit) günlük yaşamda bulunan zayıf asit örnekleridir.

Yaygın Bulunan Zayıf Asitler
AsitFormül
Asetik asit (etanoik asit)CH3COOH
Formik asitHCOOH
Hidrosiyanik asitHCN
Hidroflorik asitHF
Hidrojen sülfitH2S
Triklorasetik asitCCl3COOH
Su (hem zayıf asit hem de zayıf baz)H2O

Zayıf Asitlerin İyonlaşması

Suda gerçekleşen güçlü asit iyonlaşmasının reaksiyon sembolü soldan sağa bakan basit bir ok ile gösterilir. Suda gerçekleşen zayıf asit iyonlaşması için reaksiyon oku, hem ileri hem de geri reaksiyonların dengede gerçekleştiğini gösteren çift yönlü oktur. Dengede, zayıf asit ve bunun eşlenik bazı bulunur. Örnek olarak hidrojen iyonu sulu çözeltide bulunur. İyonlaşma reaksiyonunun genel şekli:

HA ⇌ H+ + A  ile ifade edilir.

HA ayrışmamış türdür ve A  asidin eşlenik bazıdır. 

Zayıf bir asidin gücü denge sabiti veya yüzde ayrışma olarak temsil edilir. Reaktanların ve ürünlerin denge konsantrasyonları asit ayrışma sabiti (Ka) ile ilgilidir. Asit ayrışma sabiti;

[Ka] = [H+] [A ] / [HA] ile gösterilir.

Asetik asit için kimyasal reaksiyon;

H3COOH ⇌ CH 3 COO   + H ile gösterilir.

Asetat iyonu (sağda veya ürün tarafında), asetik asidin eşlenik bazıdır.

Poliprotik asitlerde her proton benzersiz Ka değerine sahip olacaktır.

H2CO3 + H2O ⇌  [HCO3 ]+ [H3O]+ 

Asitlerin çoğu zayıftır. Zayıf asit çözeltisinin yaklaşık %1’i, 0.1 mol/L’lik bir çözelti içinde ayrışır. Bu nedenle zayıf bir asit çözeltisindeki H+ iyonlarının konsantrasyonu her zaman ayrılmamış türler olan HA’nın konsantrasyonundan daha azdır.

ÖNEMLİ NOT: Ka değerinin yüksek olması çözeltinin daha düşük bir pH değerine sahip olduğunu gösterir.

Zayıf Asitler Neden Zayıftır?

Bir asidin suda tamamen iyonlaşıp iyonlaşmaması kimyasal bağ oluşturan elektronların polaritesine veya dağılımına bağlıdır. Bir bağdaki iki atom neredeyse aynı elektronegatiflik değerlerine sahip olursa elektronlar eşit olarak paylaşılır ve her iki atomla eşit miktarda güçlü bir bağ (polar olmayan bir bağ) kurulur. Atomlar arasında önemli bir elektronegatiflik farkı varsa yük ayrımı söz konusu olur. Bu durumda elektronlar bir atoma diğerinden daha fazla çekilir (polar bağ veya iyonik bağ).

Hidrojen atomları elektronegatif bir atoma bağlandıklarında hafif bir pozitif yüke sahip olurlar. Hidrojenle ilişkili daha az elektron yoğunluğu varsa iyonlaşması kolaylaşır ve molekül daha asidik hale gelir. Zayıf asitler, hidrojen atomu ile bağdaki diğer atomlar arasında hidrojen iyonunun kolayca uzaklaştırılmasına izin verecek yeterli polarite yoksa oluşur.

Bir asidin kuvvetini etkileyen diğer bir faktör ise hidrojene bağlanan atomun boyutudur. Atom boyutu arttıkça iki atom arasındaki bağ gücü azalmaktadır. Bu durum hidrojeni serbest bırakmak için bağ kopmasını kolaylaştırır ve asidin gücünü artırır.  

Hazırlayan: Rabiye Baştürk

Kaynak: 1 (Erişim: ) 2 (Erişim: )

Article Categories:
Kimya

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.