Şiir yazmak tamamen çevrenizdeki veya içinizdeki dünyayı gözlemlemekle ilgilidir. Bir şiir sevmekle, kaybetmekle, eski çiftlikteki paslı bir çitle, kısacası her şeyle ilgili olabilir. Şiir yazmak göz korkutucu görünebilir hele ki yaratıcı fikirlerle dolup taştığınızı ya da doğuştan yetenekli olduğunu düşünmüyorsanız. Doğru yaklaşım ve ilhamla, arkadaşlarınız ya da sınıfla gururla paylaşabileceğiniz bir şiir yazabilirsiniz.
Bölüm1: Şiire Başlamak
1. Yazma egzersizi yapın. Bir şiir, hiç yoktan aklınıza gelen bir ya da iki dizenin parçalarıyla ya da aklınızdan çıkaramadığınız bir resimle başlayabilir. Yazı egzersizleri yapıp etrafınızdaki dünyayı gözlemleyerek şiiriniz için ilham bulabilirsiniz. İlham geldikten sonra, kafanızdaki düşünceleri şekillendirerek şiire taşıyabilirsiniz.
- Yazmaya başlamak için doğaçlama bir serbest yazı yapabilir; bunun için belirli kalıplarla oluşturulmuş cümlelerden yararlanabilirsiniz. Sonra, serbest yazıdaki dizeleri ya da simgeleri şiiriniz için ilham olarak kullanabilirsiniz. Hazırda var olan kalıpları kullanabilir, ya da kendi kalıbınızı oluşturabilirsiniz.
2. Çevrenizden ve size yakın olanlardan ilham alın.Mahallenizde bir yürüyüşe çıkarak ya da en sevdiğiniz bölgeye giderek de ilham alabilirsiniz. Parkta banklarda oturan ya da kalabalık bir meydandaki insanları gözlemleyebilirsiniz ve bu gözlemleri şiir için ilham kaynağı olarak kullanabilirsiniz.
- Hayatınızda anneniz ya da en yakın arkadaşınız gibi sizin için önemli olan insanlarla ilgili bir şiir yazmayı deneyebilirsiniz. Bu kişileri, kişisel özelliklerini genişleterek şiiriniz için ilham olarak kullanabilirsiniz.
3. Belirli bir tema ya da düşünce seçin. Şiire, ilgi çekici ya da büyüleyici bulduğunuz bir fikir veya tema ile başlayabilirsiniz. Belirli bir tema ya da fikre odaklanmak, şiirinizin gidişatına bir amaç katar. Bu, şiirinizde kullanmak isteyeceğiniz simgeleri ve tanımlamaları daraltmanıza yardımcı olur.
- Örneğin, arkadaşlık ve sevgi hakkında bir şiir yazmak isteyebilirsiniz. Sonra, hayatınızda sevgi ve arkadaşlığı hissettiğiniz anlara ya da sevgi ve arkadaşlığı diğerleriyle olan ilişkilerinize bağlı olarak nasıl kategorize edeceğinize odaklanabilirsiniz.
- Bir fikir ya da tema seçerken spesifik olmaya özen gösterin ki şiiriniz belirsiz ya da karmaşık olmasın. Örneğin, ‘vefat’ konusunu seçmek yerine bir çocuğun ya da bir arkadaşın vefatını seçin.
4. Şiirinizin biçimine kadar verin. Şiirsel biçiminize karar vermek hayal gücünüzü ve yaratıcı fikirlerinizi örseler. Kullanabileceğiniz birçok biçim mevcut; bu sone, serbest şiir ya da kafiyeli beyitlerden oluşan şiirler olabilir. Serbest şiir gibi kolay olacağını düşündüğünüz bir biçim de seçebilirsiniz, daha zor bir seçim yapmak isterseniz soneyi de seçebilirsiniz. Bir biçim seçin ve onun kurallarına bağlı kalın ki şiiriniz okuyucuya bir bütün gibi gözüksün.
- Beş satırlık şiir kıtası, haiku ya da şekilli şiirler gibi kısa biçimler seçebilirsiniz. Bu yolla biçimin kurallarıyla oynayabilir, o biçimin zorluklarıyla eğlenebilirsiniz.
- Komik ve eğlenceli bir şiir yazmak istiyorsanız, beş satırlık esprili şiir biçimi gibi komik ve eğlenceli bir biçim seçebilirsiniz. Ya da sone, kafiyeli beyit ve balat lirik şiir biçimlerini seçerek daha dramatik ve duygulu bir şiir yazabilirsiniz.
5. Örnek şiirler okuyun.Diğer şairlerin ne yaptığını anlamak için, örnek şiirlere göz atabilirsiniz. İlgili olduğunuz şiir biçimindeki örneklere ya da ilham verici bulduğunuz konu ve temalardaki şiirlere bakabilirsiniz. Şiir tarzının incelikleriyle ilgili bilgi sahibi olmak istiyorsanız da klasik olarak adlandırılan çok bilinen şiirleri seçebilirsiniz. Örnek olarak şu şiirleri okuyabilirsiniz;
- Samuel Taylor Coleridge, KublaKhan
Bölüm2: Şiiri Yazmak
1. Somut imgeler kullanın. Soyut imgelerden kaçının ve şiirinizde insanları, eşyaları ve mekanları betimlerken somut imgeler kullanın. Bir şeyi anlatırken beş duyudan yararlanın; koku, tat, görme, duyma, dokunma. Somut imgeler kullanmak okuyucuyu şiire çeker ve simgeyi kafalarında canlandırmalarına yardımcı olur.
- Bir resim ya da duyguyu soyut ifadelerle anlatmak yerine somut ifadeler kullanın. ‘ben mutlu oldum’ demek yerine ‘ Gülüşüm bütün odayı ateş gibi aydınlattı’ gibi somut ifadeler kullanabilirsiniz.
2. Edebi araçları kullanın.Metafor ve benzetme gibi araçları kullanarak şiirinize derinlik ve anlam kazandırabilirsiniz. Bu araçları kullanmak okuyucunuzun dikkatini çeker ve size okuyucu için daha detaylı bir resim çizmekte yardımcı olur. Şiir boyunca bu araçları kullanmaya çalışın ancak tüm şiir boyunca aynı edebi araçları kullanmamaya dikkat edin.
- Metafor, bir obje ya da kişiyi, başka bir obje ya da kişiye alışılmadık bir biçimde benzetmektir. Buna örnek olarak ‘kara elmas=kömür’ verilebilir.
- Benzetme, bir objeyi ya da kişiyi başka bir obje ya da kişiye ‘gibi’ kelimesini kullanarak benzetmektir. Buna örnek olarak ‘gül gibi kız’ verilebilir.
- Kişileştirme de kullanabileceğiniz bir seçenektir. Kişileştirmede, bir obje ya da fikre canlılara ait olan özellikler atfedilir. ‘Dağlar yol ver geçem’ buna örnek verilebilir.
3. Kulağa hitap edin.Şiir sesli okunmak için yazılır, bu yüzden şiir yazarken kulağa nasıl geldiğine dikkat etmelisiniz. Kulağa hitap etmek, kelime seçimlerinizle ve şiirinizin yapısıyla oynamanıza olanak sağlar. Her satırın birbiriyle olan uyumuna dikkat edin ve yan yana getirdiğiniz kelimelerin nasıl bir ritim ve etki yarattığına bakın.
- Bu konuda, açık ve kapalı harflere ve kulakta yarattığı etkilere dikkat edebilirsiniz.
4. Klişelerden kaçının.Klişeler çok fazla kullanılıp anlamını yitirmiş kalıplardır ve onlardan kaçınarak şiirinizi daha güçlü bir hale getirebilirsiniz. Yaratıcı betimlemeler ve simgeler kullanarak okuyucuyu şaşırtıp etkileyebilirsiniz.
- Örneğin, ‘mutfakta arı gibi çalışkan’ klişesi yerine ‘mutfakta çılgın bir hızla çalışır’ gibi bir özgün kalıp kullanabilirsiniz.
