Şematik gösterim, sembolleri kullanarak bir şeyi basit bir şekilde gösteren resim olarak tanımlanır. Bir şematik diyagram, genellikle standart sembolleri kullanan bir işlem, bir cihaz veya başka bir nesnenin bileşenlerini temsil eden bir resimdir. Şematik diyagramlar bir sistemin sadece önemli bileşenlerini gösterir, ancak diyagramdaki bazı ayrıntılar da sistemin anlaşılmasını kolaylaştırmak için tanıtılabilir.
Şematik diyagramlar şemanın aktarmayı amaçladığı bilgilerin anlaşılması için gerekli olmayan ayrıntılara yer vermez. Örnek olarak bir elektrik devresini gösteren şematik bir diyagramda, kabloların ve bileşenlerin birbirine nasıl bağlandığı görülebilir ancak devrenin görselleri görülmez.
Şematik diyagramlar soyutlama seviyelerinde farklılık gösterebilir. Tipik olarak sadece soyut sembollerden ve çizgilerden oluşmasına rağmen, bazı diyagramlar yarı şematik olabilir ve daha gerçekçi öğeler içerebilir. Bazı diyagramlar bir işlemin standartlaştırılmamış birden çok öğe içermesi gibi sözcükler de içerebilir.
Başka bir ifadeyle şematik bir diyagram önemli bilgileri iletmek için semboller ve çizgiler kullanan basitleştirilmiş bir çizimdir. Örnek olarak metroya binilecekse bir metro hattı boyunca tüm istasyonları gösteren bir harita görülebilir, ancak bu harita yol boyunca geçebilecek tüm yolları ve binaları göstermez. Bu durumda tüm metro sistemi, farklı metro rotalarını gösteren farklı renkli çizgiler olarak temsil edilebilir ve noktalar çizgiler boyunca durakları gösterir.
Şematik diyagramlar genel olarak elektronikle ilişkilendirilmiştir bu nedenle bir devre kablolaması yapmak zorunda olunmasa bile yukarıdaki metro örneği gibi birçok şema görülebilir. İş hayatında veya çalışmalarda karşılaşabilecek birçok şematik diyagramın bazı örnekleri aşağı da verilmiştir.
Şematik Diyagram Örnekleri
Elektronikte Şematik Diyagramlar
Şematik diyagramlar tipik olarak elektrik devreleri ile ilişkilendirilir. Bağlantı şemaları veya devre şemaları olarak da adlandırılan bu şemalar, bir devrenin farklı bileşenlerinin nasıl bağlandığını gösterme amacıyla kullanılır. Bu şemalarda, hatlar bağlantı tellerini temsil ederken, dirençler, lambalar ve anahtarlar gibi diğer elemanlar elektriksel şematik semboller olarak adlandırılan standartlaştırılmış semboller ile gösterilir.
Elektronikte kullanılan şematik bir diyagram kullanıcının tüm devreyi inşa etmeden önce tasarlamasına yardımcı olabilir veya çalışmayı durduran bir elektronik elemanla ile ilgili sorunların giderilmesini sağlar.
Şematik diyagramlar, elektronikte kullanılan donanımı veya yazılımı detaylandırmadan genel işlevini açıklama amacı ile de kullanılabilir. Örnek olarak bir bilgisayarın bir ekrana yazılan sözcükleri nasıl yansıttığını açıklamak için, basılan tuşları sözcük işleme programına ve son olarak bilgisayar ekranına bilginin nasıl geçtiğini gösteren şematik bir diyagram kullanılabilir.
İmalatta Şematik Diyagramlar
Şematik diyagramlar makineleri tasvir etmek amacıyla da kullanılabilir. Örnek olarak bir ders kitabında gösterilen bir araba motoru farklı parçaların birbirine göre nasıl konumlandığını gösterir. Bir şematik çizimin parçalarla birlikte nasıl çalıştığını anlayarak ve asıl sistemi oluşturmadan önce gerekli değişiklikler yapılarak makine tasarımı bir mühendis tarafından oluşturulabilir.
Kimyada Şematik Diyagramlar
Birçok kimyasal ürün genellikle farklı adımlarda birkaç farklı reaksiyon gerçekleştirilerek elde edilir. Kimyadaki şematik bir diyagram kişinin asıl ürünü görmeden nihai ürünü elde etmek için gereken tüm reaksiyonların anlaşılmasına yardımcı olur. Örnek olarak, işlem boyunca kullanılan çeşitli elemanları ve koşulları gösteren kelimelerle oklarla birbirine bağlanmış bir dizi kutu olarak gösterilebilir.
İşletmelerde Şematik Diyagramlar
Şematik diyagramlar karmaşık bir iş modelinin ana bölümlerinin gösterilmesinde ve hepsinin birbiriyle nasıl ilişkili olduğunun anlaşılması açısından önemlidir. Örnek olarak bir pazarlama planı, strateji, hedefler ve bir eylem planı gibi birçok farklı unsurdan oluşabilir. Daha sonra her bir kategorideki öğelerle birlikte tüm bu unsurlar, ana fikirleri açık ve net olarak ifade edecek şekilde düzenlenerek şematik bir diyagram oluşturmak amacıyla kullanılır.
Hazırlayan: Rabiye Baştürk
Kaynak: 1 (Erişim: )
