Laboratuvar Malzemeleri Nasıl Temizlenir

  • Temmuz 30, 2020

Laboratuvarda yapılan ölçüm sonuçlarının güvenli olması için cam eşyaların temiz olması gerekir, çünkü kirli cam eşyalar kullanılarak yapılan işler hatalı sonuç verebilir. Her durumda cam eşyalar fiziksel ve kimyasal olarak temiz olmalıdır. Tüm cam eşyalar yağdan arındırılmış olmalıdır. En güvenli temizlik şekli yüzeyin damıtılmış su ile eşit şekilde ıslanmasıdır. Özellikle sıvı hacmini ölçmek için kullanılan cam eşyaların temiz olması önemlidir. Gres ve diğer kirletici malzemeler camın eşit şekilde ıslanmasına engel olur. Bu durum cam kabın duvarlarına yapışan kalıntı hacmini değiştirir böylece sıvı hacmini etkiler. Bunun sonucunda pipet ve büretlerde menisküs deforme olur ve doğru ayarlamalar yapılamaz.

Laboratuvar Kimyasalları Nasıl Yıkanır?

Laboratuvar Malzemeleri Nasıl Temizlenir
  • Suda Çözünen Çözeltiler (Sodyum klorür veya sükroz çözeltileri)
    Deiyonize suyla cam malzeme 3-4 kez durulanır.
  • Suda Çözünmeyen Çözeltiler (Hekzan veya kloroform çözeltileri)
    Etanol veya aseton ile cam malzeme 2-3 kez durulanır sonrasında deiyonize su ile 3-4 kez durulanır. Bazen ilk durulama için başka çözücülerin kullanılması gerekebilir.
  • Kuvvetli Asitler (Konsantre HC1 veya H2SO4)
    Duman davlumbazı altında cam malzemeler dikkatlice bol miktarda musluk suyu ile durulanır sonrasında deiyonize su ile 3-4 kez durulanır.
  • Kuvvetli Bazlar (6M NaOH veya konsantre NH4OH)
    Duman davlumbazı altında cam malzemeler bol miktarda musluk suyu ile durulanır sonrasında deiyonize su ile 3-4 kez durulanır.
  • Zayıf Asitler (Asetik asit çözeltileri veya 0.1 M veya 1M HC1 veya H2SO4 gibi güçlü asitlerin seyreltikleri)
    Deiyonize su ile 3-4 kez durulanır.
  • Zayıf Bazlar (0.1M ve 1M NaOH ve NH4OH)
    Cam malzemenin tabanından çıkarmak için musluk suyu ile iyice durulanır sonra deiyonize su ile 3-4 kez durulanır.

Laboratuvar Malzemeleri Nasıl Temizlenir?

Yıkama sırasında sabun, deterjan veya temizleme tozu (aşındırıcı veya aşındırıcı olmayan) kullanılabilir.  Sıcak su kullanılmalıdır. Çok kirli cam eşyalar için hafif aşındırıcı etkiye sahip temizleme tozu daha etkili bir temizleme yapacaktır. Aşındırıcı temizleme tozu camı çizmemelidir. Yıkama sırasında cam eşyalar bir fırça ile iyice silinmelidir. Bu nedenle büyük ve küçük test tüpleri, büretler, huniler, mezunlar ve çeşitli boyutlardaki şişelere ve şişelere uyacak fırçalar da dahil olmak üzere tam bir fırça setine ihtiyaç duyulur. Motorlu döner fırçalar çok sayıda tüp veya şişeye temas edebildiği için daha avantajlıdır. Aşınmış temizlik fırçaları kullanılmamalıdır çünkü çizik oluşumuna neden olabilir. Çizik camlar deneyler sırasında kırılmaya daha yatkındır. Cam eşyaların homojen yüzeyindeki herhangi bir işaret özellikle eşya ısıtıldığında potansiyel bir kırılma noktası oluşturur. Deterjan (veya sabun) iyice temizlenmeden asit bir cam eşya ile temas etmemelidir. Bu gerçekleşirse gres filmi oluşabilir.

Büretler

Musluğu veya lastik ucu çıkarılarak ve büret deterjan ve su ile yıkanır. Tüm kirler temizlenene kadar musluk suyu ile durulanır. Sonrasında damıtılmış su ile durulanır ve kurulanır. Büretin musluğu veya kauçuk ucu ayrı yıkayın. Bürete cam musluk yerleştirilmeden önce mafsalı musluk yağlanır. Az miktarda yağ kullanılır. Nicel laboratuvar çalışmasında büretler temiz olmalıdır.

Pipetler ve Hacimsel Şişeler

Kullanımdan hemen sonra pipetler uçları aşağıya gelecek şekilde bir silindir veya uzun bir kavanoz içine konulur. Uçların kırılması sonucunda doğru ölçümler yapamayacağı için yıkarken oldukça dikkat edilmelidir.  Kavanozun altındaki pamuk veya cam yünü pedi uçların kırılmasını önlemeye yardımcı olur. Su seviyesi her bir pipetin büyük bir kısmını veya tamamını daldıracak kadar yüksek olmalıdır. Pipetler drene edilebilir, çözünmüş deterjan kavanozuna veya kirli ise bir kromik asit temizleme çözeltisine yerleştirilebilir. Birkaç saat veya gece boyunca beklettikten sonra pipetler boşaltılır ve tüm kir izleri giderilene kadar musluk suyundan geçirilir. Pipetler en az bir saat damıtılmış suda bekletilir. Damıtılmış sudan çıkarılır, durulanır, dışını bir bezle kurulanır. 

Kan Hücresi Sayımı Seyreltme Pipetleri

Kullanım sonrası soğuk musluk suyu, damıtılmış su, alkol veya aseton ve daha sonra eter ile iyice durulanır. Emme ile kurutulur. Pipetlerin içine üflenmemelidir çünkü bu pipetin içindeki nemin yoğuşmasına neden olur. Pıhtılaşmış kan veya kir parçacıklarını yok etmek için bir temizleme çözeltisi kullanılması gerekir.  Pipeti temizleme çözeltisi ile doldurmak ve gece boyunca bekletmek en iyi yöntemdir. Sodyum hipoklorit (çamaşır suyu), deterjan veya hidrojen peroksit kullanılabilir. Zor çıkan kirlerde konsantre nitrik asit kullanılabilir. Bazı parçacıklar at kılı veya ince tel parçası ile ovalanır. Ancak bunu yaparken pipetin içini çizmemeye dikkat edilmelidir.

Kültür Tüpleri

Daha önce kullanılmış kültür tüpleri temizlenmeden önce sterilize edilmelidir. Kültür tüplerini sterilize etmek için 121 °C’de 15 psi basınçda 30 dakika boyunca otoklavlamak gerekir. Katılaşan tüp yüzeylerine sıcak su dökülmelidir. Tüpler boşaltıldıktan sonra deterjan ve su ile fırçalanmalı, musluk suyuyla iyice durulanmalı ve damıtılmış su ile durulanıp  son olarak kurulanmalıdır.

Serolojik Borular

Serolojik tüplerin kimyasal olarak temiz olması ancak steril olmaması gerekir. Bunun yanı sıra bir süre oda sıcaklığında beklemesi gereken kan örnekleri steril bir kapta toplanmalıdır. Tüm tüplerin sterilize edilmesi gerekebilir.Kan içeren tüpleri temizlemek ve sterilize etmek için atık kaplarındaki pıhtıları atılır ve tüpler büyük bir sepete yerleştirilir. Sepet büyük bir kovaya veya kazana koyulur. Su, yumuşak sabun veya deterjan eklenerek 30 dakika kaynatılır. Tüpleri durulanır, bir fırça ile temizlenir ve kurutulur. Serolojik cam eşyaları yıkarken tüm asitlerin, alkalilerin ve deterjanların tamamen çıkarılması gerekir. Asitler, alkaliler ve az miktarda deterjan serolojik reaksiyonlara etki eder. Serolojik tüpler ve cam eşyalar, diğer tüm cam eşyalardan ayrı tutulmalı ve sadece serolojik prosedürler için kullanılmalıdır.

Gres Yağının Çıkarılması

Gres yağı zayıf bir sodyum karbonat çözeltisi içinde kaynatılarak uzaklaştırılır. Aseton veya başka bir yağ çözücü kullanılabilir, güçlü alkaliler kullanılmamalıdır. Silikon gres sıcak dekahidro-naftalin içerisinde musluğu veya haznesi 2 saat bekletilerek çıkarılır. 30 dakika boyunca dumanlı sülfürik asitle yıkanır süzülerek asetonla durulanır.

Slaytlar ve Kapak Camı

Kan filmlerinin veya bakteriyolojik bulaşmaların hazırlanması için kullanılan mikroskop lamlarının ve kapak camının temiz ve çiziksiz olması çok önemlidir. Slaytlar yıkanarak 10 dakika boyunca buzlu asetik asit içine konulmalıdır. Sonrasında damıtılmış su ile durulanmalı, temiz kağıt havlu veya bezle kurulanmalıdır. Slaytlar yıkandıktan sonra, geniş bir alkol kavanozuna yerleştirilmelidir. Slaytlar kuru depolanıyorsa kullanmadan önce alkol ile yıkanmalıdır.

Laboratuvar Malzemeleri  Ne İle Temizlenir?

Kromik Asit:

  • Cam eşyalar bulanıklaşır, kirlenir veya pıhtılaşmış organik madde içerirse kromik asit temizleme solüsyonu ile temizlenmelidir.  Dikromat güçlü bir aşındırıcı ve kanserojen bir madde olduğu için çok dikkatli kullanılmalıdır.
  • Kromik asit çözeltisi kullanıldığında madde temizleme çözeltisi ile durulanır veya çözelti ile doldurularak bekletilebilir. Bekletilmesi için gereken süre cam eşyadaki kirlenme miktarına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Az kirlenmiş olan cam eşyalar sadece birkaç dakika bekletilir, kan pıhtıları gibi döküntüler varsa bütün gece bekletilmesi gerekebilir. Kromik asit çözeltisi çok aşındırıcıdır bu nedenle stoklanan şişenin yanında düz cam tavalara, kurşunla yapılmış veya kurşunla kaplanmış tavalara veya plastik polimer tavalarda kullanımında dikkatli olunmalıdır. Kullanılan kromik asit konsantrasyonu uygun olmalıdır. Kromik asit çözeltisinin uygun şekilde uzaklaştırılmasına dikkat edilmelidir. Özel çökelti türleri, nitrik asit, aqua regia veya dumanlı sülfürik asit ile uzaklaştırılabilir.  Bunlar çok aşındırıcı maddeler oldukları için sadece gerektiğinde kullanılmalıdır.

Spesifik Cam Türlerini Otoklavlama:

  • Otomatik otoklavda; Buhar sterilizasyon süresi 121°C’de (250°F) 15 dakikayı geçmemesi gerekir. Kuruma süresi 110 °C’de (230 °F) 15 dakikayı geçmemelidir. Otoklavın gerçek boşluk sıcaklığı otoklav sıcaklığının önerilen sterilizasyon ve kurutma sıcaklığını aşmamalıdır.
  • Otoklavlama bulanıklığını gidermek için kaplama çözünmüş nem nedeniyle bulanık görünüyorsa gece boyunca oda sıcaklığında kurumaya bırakılmalı veya 110 ° C’ye (230 ° F) ısıtılmalıdır.

Durulama

  • Kullanılmadan önce tüm sabunlar, deterjanlar ve diğer temizleme sıvıları cam eşyalardan temizlenmelidir. Özellikle serolojik ve kültürel reaksiyonlara etki edecek deterjanlar daha dikkatli şekilde temizlenmelidir.
  • Temizledikten sonra cam eşyalar musluk suyu ile durulanmalıdır. Test tüpleri, mezurlar, şişeler ve benzer kaplar musluk suyuyla durulandıktan sonra suyun kısa bir süre içine ve üzerine akması sağlanır ardından her parça su ile doldurulur en az altı kez iyice çalkalanır ve boşaltılır. Pipetler ve büretler musluğa bir parça kauçuk boru takılması ile suyun içinden geçmesine izin verilerek durulanır. Musluk suyu çok sertse kullanmadan önce deiyonizerden geçirmek gerekir.
  • Cam malzemeler damıtılmış su banyosunda durulanır.  Damıtılmış suyu korumak için rezervuar olarak beş galonluk bir şişe kullanılır.  Hassas mikrobiyolojik analizler için damıtılmış suda 12 kez durulama yapılır.

Elleçleme ve Depolama

  • Pipetleri, silindirleri veya buretleri yıkarken uçların lavaboya veya su musluğuna çarpmamasına dikkat edilmelidir.
  • Test tüpleri, kültür tüpleri, şişeler ve diğer laboratuvar malzemeleri tahta kazıklara asılır, ağızları aşağıya gelecek şekilde sepetlere yerleştirilir. Havada veya bir fırında kurumaları sağlanır. Kurutma sıcaklığı 140 °C’yi geçmemelidir. 
  • Büretler, pipetler ve silindirler katlanmış bir havlu üzerinde kurutulur. Temiz cam eşyalar tozdan korunur. Bu pamuk tıkamak, mantar tıkamak, ağır bir kağıdın ağzını bantlayarak veya cam eşyaları tozsuz bir rafa kaldırarak yapılır.
  • Cam ürünleri özel olarak tasarlanmış raflarda saklanır. Parçalar ayrı tutularak kırılma önlenir.
  • Hacimsel şişelerde veya büretlerde alkali sıvıları saklanmamalıdır. 

Otomatik Pipet Yıkayıcılar

  • Metalden yapılmış, sıcak ve soğuk su kaynaklarına kalıcı armatürlerle doğrudan bağlanabilen pipet yıkayıcılar vardır. Polietilen ile yapılanlar da su hortumuna kauçuk hortum ile tutturulabilir. Polietilen sepetler ve kavanozlar, kromik asit temizleme solüsyonunda pipetlerin ıslatılması ve durulanması için kullanılabilir. Elektrikle ısıtılan metalik pipet kurutucu çeşitleri de vardır.
  • Kuruduktan sonra pipetler tozsuz bir çekmecede bekletilmelidir. Serolojik ve bakteriyolojik pipetler kağıda veya pipet kutularına yerleştirilir ve kuru hava sterilizatörü içerisinde sterilize edilir. Enfeksiyöz materyali aktarmak için kullanılan pipetleri sterilize etmeden önce pipetin üst ucuna bir pamuk tapası bulunmalıdır. Tapa, ölçülen malzemenin kazara pipetleme cihazına çekilmesini önler.

Kaynak: 1 (Erişim: ) 2 (Erişim: )

Article Categories:
Genel

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.